چطور نقاشی‌های اصل دست دوم را از فیک تشخیص دهیم؟

راه‌های بسیار ساده‌ای برای تشخیص یک اثر نقاشی اصل از فیک آن  در یک بافت فرهنگی هنری وجود دارد، که البته تسلط به این موضوع، سال‌ها زمان می‌برد!

کمتر پیش می‌آید یک شخص غیر متخصص، و اصولا عادی به دنبال تشخیص یک نقاشی فیک از اصل آن باشد. اما تلویزیون و داستان‌های مختلف آنقدر انواع و اقسام سناریوها با موضوع جعل نقاشی و نمایش فیک آن را به خورد ما داده‌اند که تقریبا از شنیدن موضوع آن ممکن است حوصله‌ی ما سر برود. در فیلم‌ها و کتاب‌ها، فرد با یک نگاه متوجه تقلبی بودن یا فیک بودن نقاشی می‌شود و به راحتی آب خوردن اصل آن را تشخیص می‌دهد. اما احتمالا می‌دانید که حقیقت فرهنگی هنری، خیلی متقاوت با این ماجراست. این موضوع نیازمند تمرین بسیاری زیادی دارد. جعل نقاشی‌های اصل دست دوم می‌تواند با چنان تبحری صورت بگیرد که تا سال‌های زیاد میلیون‌ها توریست را به تماشای نسخه‌ی فیک یک اثر هنری نقاشی در موزه‌های فرهنگی معروف جهان نیز بکشاند. اما اگر علاقه‌مند به تفاوت‌های کلی و تشخیص آثار جعلی و فیک نقاشی از اصل دست دوم آن هستید، این مقاله برای شماست.

آدرس هنرمندان، نشانی نقاشی‌ها

برای شروع، بهتر است کمی تئوری بخوانید! کارگاه شما با شناختن نقاشان و هنرمندان مختلف، ملیت و فرهنگ آن‌ها، قرن و محل زندگی آن‌ها، هنر و نقاشی دوران آن‌ها، و موضوعات مورد نقاشی آن‌ها شروع می‌شود. اگر شما فرق بین کارهای داوینچی و کما‌الملک را در حد داستان هم نمی‌دانید، هیچ اطلاعات دیگری به دردتان نخواهد خود. راستی، درست حدس زدید. جعل‌کنندگان فیک هم یک پا هنرمند به حساب می‌آیند!

کارگاه عملی، گالری نقاشی

برای قدم دوم بد نیست به سراغ آثار نقاشان معروف بروید و خوب آن‌ها را تماشا کنید. با گوکل و اینترنت و موتور جست‌و‌جو شروع کنید. البته، بعد از جست‌وجوی آثار یک نقاش معروف، بهتر است تصاویر را بزرگ و با کیفیت ببینید تا جزئیات برای شما پیدا باشد. از خودتان هم امتحان بگیرید تا مطمئن شوید که حتی از دور تشخیص می‌دهد که اسم فلان نقاشی معروف چیست و متعلف به کدام نقاش است و خصوصیات فرهنگی اثر کدامند.

زمان، یابنده‌ی نقاشی اصل

در این مرحله یک بازدید میدانی خواهید داشت. خودتان را برای یک سفر علمی فرهنگی هنری آماده کنید و سری به یک موزه بزنید. از موزه‌دار یا کلکسیونر اجازه بگیرید و خوب بافت تابلو را از نزدیک نگاه کنید. سپس پشت آن را نیز بررسی کنید. در این بازدید شما ابتدا باید به دنبال قدمت اثر باشید! چطور؟ روش پتینه! نقاشی‌ای که زمان محسوسی از زندگی آن گذشته باشد، حالت سفت و قدیمی به خودش خواهد گرفت و به اصطلاح پتینه خواهد شد. درست مثل این که کار هنری به جای نقاشی، مجسمه باشد.

بو کشیدن بهتر از بو نکشیدن است!

در تشخیص بو باید مشام یک حرفه‌ای را داشته باشید! در تشخیص چه بویی؟ نفت و کهنگی! نفت را که می‌شناسید و مشکلی نیست. اگ تابلوی مورد نظر نقاشی حتی اندکی بوی نفت می‌داد، سن کمی دارد و آن را درجا رها کنید. از آن جایی که از بین برد بوی نفت کار بسیار پیچیده و عملا غیرممکنی است، باید سال‌ها زمان بگذرد تا اثری از بوی نفت و بنزین در بافت‌های نقاشی باقی نماند. هنر دست دوم اصل، بوی بنیزین و رنگ روغن نمی‌دهد. پس چه بویی می‌دهد؟ بوی کهنگی!

سراغ بوی کهنگی و چوب مانده باشید. بوم نقاشی به دلیل جنس و بافتش، بویی شبیه به درختان کهنسال به خودش می‌گیرد. این بو قابل تولید و جعل کردن نیست و راه بسیار مناسبی برای تشخیص هنر اصلی نقاشی از هنر فیک آن است.

چوب و قاب و تابلوی نقاشی!

فریم یا قاب اطلاعات بسیار زیادی را درباره‌ی اصل بودن یا نبودن یک نقاشی به شما لو می‌دهد. از آنجایی که قدمت تابلوی نقاشی هم ارزشی بسیار زیاد دارد، موزه‌ها و گالری دارها کمتر قاب یک تابلوی اصل قدمت دار را عوض می‌کنند. پس اگر یک نقاشی هنری متعلق به سده‌ی نوزدهم را در یک قاب مدرن استیل دیدید، فرار را به قرار ترجیح دهید و یا بهتر است با پلیس تماس بگیرید.
نکته‌ی بعدی رنگ چوب و جای قلاب و میخ و آویزها در تابلوی نقاشی مورد نظر شماست. حواستان را جمع کنید که جزئیات می‌توانند به شما بگویند یک تابلو را زمان قدیمی کرده و یا دستان حیله‌گر یک جاعل. چوب تیره، با چوبی که با رنگ و واکس تیره شده باشد تفاوت بسیار زیادی دارد.

اصل‌ها با اصالت و اصیل نقاشی شده‌اند!

حتی یک نقاش بسیار فقیر قرن نوزدهم نیز از قلموهای خوبی برای کشیدن شاهکارش استفاده می‌کرده است. البته اصلا مهم نیست شما چقدر به دنبال قلموی اصل نقاش مورد نظر در اطراف نقاشی در موزه و یا گالری بگردید چون چیزی پیدا نمی‌کنید. بهترین کار این است که به سراغ رد قلمو روی اثر هنری مشکوک به جعلی بودن باشید. در این صورت اگر رد قلمویی دیدید، مطمئن باشید که این نقاشی یک فیک است.

با اینکه تشخیص یک اثر هنری اصل از تقلبی یا فیک آن متخصص می‌خواهد. راه‌های ساده‌ی زیادی وجود دارند که با تمرین زیاد، به تشخیص نقاشی اصل دست دوم کمک می‌کنند. از ظاهر، رنگ چوب، بوی نفت گرفته، تا رد قلمو و البته امضای جعلی، می‌توانند یک نقاشی هنری جعلی را لو بدهند. نکته‌ی جالب توجه این است که شما تا اطلاعات بسیار کاملی در حوزه‌ی هنر و فرهنگ نقاشی نداشته باشید، امکان تمرین این تکنیک‌ها برای شما وجود ندارد. این اصول را جاعلان خیلی خوب می‌فهمند!